نشخوارکنندگان
رضا ناصری هرسینی
دوره 12، شماره 46 ، اسفند 1403، صفحه 3-10
چکیده
اثر تغذیۀ برههای شیرخوار با جیرۀ خزشی تا زمان از شیرگیری در 4±90 روزگی بر عملکرد رشد بره‌ها و بازدۀ اقتصادی آن با استفاده از 16 رأس برۀ نر آمیخته مغانی×شال با میانگین وزن آغازین 21/0±7/4 کیلوگرم مورد بررسی قرار گرفت. بره‌ها در سن هفت روزگی توزین و به‌طور تصادفی بین دو تیمار گروهی توزیع شدند: 1) گروه شاهد (پرورش طبق رویۀ معمول واحد ...
بیشتر
اثر تغذیۀ برههای شیرخوار با جیرۀ خزشی تا زمان از شیرگیری در 4±90 روزگی بر عملکرد رشد بره‌ها و بازدۀ اقتصادی آن با استفاده از 16 رأس برۀ نر آمیخته مغانی×شال با میانگین وزن آغازین 21/0±7/4 کیلوگرم مورد بررسی قرار گرفت. بره‌ها در سن هفت روزگی توزین و به‌طور تصادفی بین دو تیمار گروهی توزیع شدند: 1) گروه شاهد (پرورش طبق رویۀ معمول واحد و بدون دریافت جیره خزشی)؛ 2) تیمار خزشی (دریافت جیرۀ خزشی به‌صورت دسترسی آزاد تا زمان از شیرگیری). اعمال تغذیۀ خزشی با افزایش معنیدار میانگین افزایش وزن روزانۀ بره‌ها به میزان 8/63 گرم در روز همراه بود؛ به‌نحوی که میانگین وزن از شیرگیری برههای خزشی با ثبت رقم 95/25 کیلوگرم، اختلافی برابر با 22/5 کیلوگرم را در مقایسه با برههای گروه شاهد نشان داد. مصرف جیرۀ خزشی به‌طور میانگین 8/381 گرم به ازای هر رأس در روز، معادل حدود 32 کیلوگرم طی دوره، بوده و این میزان خوراک با ضریب تبدیل 83/5 برای افزایش وزن بدن بره‌ها مورد استفاده قرار گرفت. خوراندن جیرۀ خزشی به بره‌ها تأثیری بر روند تغییرات وزنی میش‌ها طی دورۀ شیردهی نداشت. ارزیابی صرفۀ اقتصادی اعمال تغذیۀ خزشی در شرایط پژوهش حاضر گویای بهبود درآمد خالص واحد به‌میزان 69,930 تومان به‌ازای هر رأس برۀ تغذیه شده با جیرۀ خزشی است. جمع‌بندی نتایج بیان می‌دارد که تغذیۀ برههای شیرخوار با جیرۀ خزشی علاوه بر بهبود رشد و وزن از شیرگیری، بهبود بازدۀ اقتصادی پرورش برههای شیرخوار را نیز در پی خواهد داشت.
تغذیه دام
رحمن ابن عباسی؛ شیوا مفاخری؛ نادر اسدزاده
دوره 12، شماره 46 ، اسفند 1403، صفحه 11-18
چکیده
به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف انرژی قابل‌متابولیسم بر صفات مهم تولیدمثلی، تعداد 40 رأس بز ماده مرخز با میانگین سن 2 سال و متوسط وزن 41/3 ±19/27 کیلوگرم انتخاب شدند. انرژی قابل‌متابولیسم در چهار سطح مختلف 1- شاهد(36/2 مگاکالری برکیلوگرم)،2- 67/2 مگاکالری برکیلوگرم، 3- 83/2 مگاکالری برکیلوگرم و 4- 06/3 مگاکالری بر کیلوگرم مادة خشک مصرفی در 10 تکرار ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف انرژی قابل‌متابولیسم بر صفات مهم تولیدمثلی، تعداد 40 رأس بز ماده مرخز با میانگین سن 2 سال و متوسط وزن 41/3 ±19/27 کیلوگرم انتخاب شدند. انرژی قابل‌متابولیسم در چهار سطح مختلف 1- شاهد(36/2 مگاکالری برکیلوگرم)،2- 67/2 مگاکالری برکیلوگرم، 3- 83/2 مگاکالری برکیلوگرم و 4- 06/3 مگاکالری بر کیلوگرم مادة خشک مصرفی در 10 تکرار در قالب طرح کاملاً تصادفی استفاده شد. مقایسه میانگین فراسنجه‌های تولیدمثلی ناپارامتریک با آزمون کروسکال والیس و فراسنجه‌های پارامتریک با آزمون چند دامنه دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که سطوح مختلف انرژی بر روی صفات تولیدمثلی، نرخ دو یا چند قلوزایی، نرخ زادآوری و محصول بزغاله شیرگیری شده اثر معنی‌داری داشت (05/0 ≥P). سایر صفات تولیدمثلی تحت تأثیر سطوح مختلف انرژی قابل متابولیسم قرار نگرفتند (05/0 ≤P). تیمار سوم با داشتن 83/2 مگاکالری در کیلوگرم مادة خشک انرژی قابل متابولیسم بیشترین اثر را بر صفات تولیدمثلی نشان داد. استفاده از خوراک تکمیلی برای اعمال فلاشینگ (جو) در فصل جفتگیری، سبب بهبود بازده تولیدمثـلی ماده بزها: افزایش چندقلوزایی و کیلوگرم بزغاله از شیرگرفته شد. بنابراین، توصیه می‌شود که در دورة جفتگیری، از خوراک کمکی (150 گرم جو به ازای هر رأس بز) استفاده شود. ظاهراً، جیره‌هایی با غلظت انرژی قابل متابولیسم83/2 مگاکالری در کیلوگرم مادة خشک و میزان پروتئین خام نیز تا 12 درصد تا حدودی این بهبود را ممکن می‌سازد.
تغذیه دام
امیرحسین رضاخانی
دوره 12، شماره 46 ، اسفند 1403، صفحه 19-26
چکیده
آمارهای جهانی نشان میدهند، یکی از معضلات پرورش دهندگان گوسفند، تلفات بالای بره‌ها در ابتدای تولد میباشد. همچنین نشان داده شده است، تقریباً 80 درصد این تلفات، ناشی از عدم مصرف بهینه آغوز، و پس از آن، گرسنگی بره است. عوامل چندی بر کمیت و کیفیت آغوز تولیدی توسط میش‌ها تأثیر دارند، که مهم‌ترین عامل را میتوان تغذیۀ میش‌ها در اواخر ...
بیشتر
آمارهای جهانی نشان میدهند، یکی از معضلات پرورش دهندگان گوسفند، تلفات بالای بره‌ها در ابتدای تولد میباشد. همچنین نشان داده شده است، تقریباً 80 درصد این تلفات، ناشی از عدم مصرف بهینه آغوز، و پس از آن، گرسنگی بره است. عوامل چندی بر کمیت و کیفیت آغوز تولیدی توسط میش‌ها تأثیر دارند، که مهم‌ترین عامل را میتوان تغذیۀ میش‌ها در اواخر دورۀ آبستنی و ابتدای دورۀ شیردهی دانست. با تأمین نیازهای میش در فاصلۀ زمانی اواخر آبستنی تا هنگام زایمان، هم کیفیت و هم کمیت آغوز تولیدی بطور معنی‌داری افزایش مییابد. علاوه بر آن، استفاده از جیرههای مکمل، ضمن افزایش رشد و نمو سیستم پستانی میش، باعث افزایش تولید شیر در دورۀ شیردهی و متعاقب آن، بهبود در عملکرد میش و بره خواهد شد. استفاده از جیرههای مکمل در گلهها مستلزم آشنایی پرورش دهندگان با، نیازهای غذایی دام، خوراکهای مورد استفاده، نحوۀ فرآیند و آمادهسازی جیرهها، نحوۀ تغذیۀ میش‌ها و بطور کلی مدیریتِ تغذیه در دورۀ مذکور است.
صنایع غذایی و الیاف
محسن باقری
دوره 12، شماره 46 ، اسفند 1403، صفحه 27-36
چکیده
دانش بومی عاملی مؤثر در حفظ پایداری معیشت عشایر و محیط زیست به شمار می‌رود. هدف این تحقیق بررسی وضعیت بهداشتی و دانش بومی عشایر استان چهارمحال و بختیاری در تولید برخی فرآورده‌های لبنی بود. روش تهیه کشک، قره‌قروت و روغن حیوانی در 12 خانوار عشایری منطقه فارسان در مراحل مختلف تولید و فرآوری مورد مطالعه قرار گرفت و برای انجام آزمایشات ...
بیشتر
دانش بومی عاملی مؤثر در حفظ پایداری معیشت عشایر و محیط زیست به شمار می‌رود. هدف این تحقیق بررسی وضعیت بهداشتی و دانش بومی عشایر استان چهارمحال و بختیاری در تولید برخی فرآورده‌های لبنی بود. روش تهیه کشک، قره‌قروت و روغن حیوانی در 12 خانوار عشایری منطقه فارسان در مراحل مختلف تولید و فرآوری مورد مطالعه قرار گرفت و برای انجام آزمایشات از هر یک از محصولات 2 نمونه برداشت شد. میزان آلودگی نمونه‌ها به اشریشیاکلی، استافیلوکوکوس اورئوس، کلی‌فرم‌ها، کپک و مخمر و کل میکروارگانیسم‌ها مورد بررسی قرار گرفت. روغن حیوانی، کشک و قره‌قروت فرآورده‌های اصلی حاصل از شیر بز در عشایر منطقه هستند. در خانوارهای عشایری منطقه مورد مطالعه، رعایت بهداشت طبق دستورالعمل‌های بهداشتی و استفاده از ظروف بهداشتی، تلفیقی از دانش بومی و تمدن امروزی را به نمایش می‌گذارد. از نظر بهداشتی تنها در 25 درصد از نمونه‌های کشک، شمارش کلی میکروارگانیسم‌ها و کپک و مخمر بیشتر از میزان استاندارد بود و سایر نمونه‌های کشک، قره قروت و روغن حیوانی از نظر بهداشتی کاملاً سالم بودند. عشایر استان چهارمحال و بختیاری در فرآیند تولید محصولات لبنی تا حد مطلوبی بهداشت فردی و وسایل فرآوری را رعایت می‌کنند و استفاده از محصولات آنها در جامعه توصیه می‌شود.
مدیریت پرورش
بهروز یاراحمدی؛ محسن محمدی ساعی؛ کریم قربانی
دوره 12، شماره 46 ، اسفند 1403، صفحه 37-46
چکیده
این پروژه با هدف مقایسه استفاده از ویناس به عنوان یک ماده خوراکی قابل‌استفاده در تغذیه شیری، با استفاده از تعداد 16 رأس گاو هلشتاین شامل دو گروه 8 رأسی انجام شد. برای این منظور، دو گروه آزمایشی شامل تیمار شاهد (جیره بدون ویناس) و تیمار آزمایشی شامل 7 درصد ویناس بود. گاوها شامل 16 رأس گاو شیری از نژاد هلشتاین با تولید متوسط شیر 25 کیلوگرم ...
بیشتر
این پروژه با هدف مقایسه استفاده از ویناس به عنوان یک ماده خوراکی قابل‌استفاده در تغذیه شیری، با استفاده از تعداد 16 رأس گاو هلشتاین شامل دو گروه 8 رأسی انجام شد. برای این منظور، دو گروه آزمایشی شامل تیمار شاهد (جیره بدون ویناس) و تیمار آزمایشی شامل 7 درصد ویناس بود. گاوها شامل 16 رأس گاو شیری از نژاد هلشتاین با تولید متوسط شیر 25 کیلوگرم بوده که به دو گروه 8 رأسی تقسیم شدند. جیره مذکور حاوی 40 درصد علوفه و 60 درصد کنسانتره بود. داده‌ها شامل وضعیت بدنی، وزن گاو، تولید و ترکیبات شیر (چربی، پروتئین، لاکتوز و کل مواد جامد بدون چربی) بود. در پایان آزمایش با استفاده آزمون t برای مقایسه میانگین دو گروه استفاده شد. نتایج نشان داد بین تولید و ترکیبات شیر (چربی، پروتئین، لاکتوز و کل مواد جامد بدون چربی) اختلاف معنی‌داری بـین دو گروه وجود نداشت. نتایج نشان داد که استفاده از ویناس در طول دوره شیردهی روی وضعیت بدنی و وزن گاو تأثیری نداشت. همچنین استفاده از ویناس در جیره به میزان 7 درصد روی تـوان شیردهی در طول دوره اول، دوم و سوم شیردهی و میزان تولید و ترکیبات شیر اثری نداشت. درنهایت ویناس موجب کاهش هزینه تمام شده یک کیلوگرم خوراک شد. باتوجه‌به قیمت پایین‌تر خوراک حاوی ویناس و عدم تأثیر منفی بر عملکرد تولیدی، از نظر اقتصادی مصرف 7 درصد ویناس مقرون‌به‌صرفه بوده و بازده اقتصادی بالاتری داشت.
مدیریت پرورش
مجید پسندیده؛ رضا پسندیده؛ نصراله پیرانی
دوره 12، شماره 46 ، اسفند 1403، صفحه 47-54
چکیده
مصرف خوراک و سوخت و ساز سلولی باعث ایجاد گرما در بدن طیور می شود. چنانچه گرمای دفع شـده کمتر از گرمای تولید شـده در بدن باشـد، پرنـده بـا مازاد حـرارت مواجه شده و تغییراتی در بدن بـروز میکند که تحت عنوان تنش گرمایی شـناخته می شود. تنش گرمایی یک تهدید اساسی برای صنعت طیور به شمار می آید زیرا موجب کاهـش عملکـرد و افزایـش تلفـات طیور ...
بیشتر
مصرف خوراک و سوخت و ساز سلولی باعث ایجاد گرما در بدن طیور می شود. چنانچه گرمای دفع شـده کمتر از گرمای تولید شـده در بدن باشـد، پرنـده بـا مازاد حـرارت مواجه شده و تغییراتی در بدن بـروز میکند که تحت عنوان تنش گرمایی شـناخته می شود. تنش گرمایی یک تهدید اساسی برای صنعت طیور به شمار می آید زیرا موجب کاهـش عملکـرد و افزایـش تلفـات طیور می شود. تنش گرمایی در جوجه های گوشتی باعث کاهش وزن بدن، کاهش بهره وری خوراک و کاهش کیفت لاشه و گوشت تولیدی و در مرغ های تخم‌گذار موجب کاهش تولید و اندازه تخم مرغ و کاهش کیفت پوسته تخم مرغ می شود. راهکارهای مدیریتی مانند افزایش تعداد آبخوری ها، توجه به فرم فیزیکی خوراک، عادت دهی جوجه ها به گرما، تهویه و عایق بندی سالن‌ها و برنامه نوردهی مناسب به کاهش تنش گرمایی در طیور کمک می نمایند. مدیریت تغذیه‌ای مانند افزودن چربی، کاهش سطح پروتئین خام، افزایش ویتامین ها و مواد معدنی، استفاده از افزودنی هایی مانند پروبیوتیک ها، پریبیوتیکها اثرات منفی تنش گرمایی را در پرندگان بهبود می‌بخشد. انتخاب ژنتیکی ابزاری امیدوارکننده در توسعه نژادهای مقاوم در برابر گرما است. در مرغ، ژن های گردن لختی (Na)، پرفر (F) و کوتولگی (Dw) به عنوان کاندیداهای تحمل تنش گرمایی در نظر گرفته می شوند. ژن Na با کاهش پرهای گردن، ژن F با کاهش شدت پر و ژن Dw با کاهش وزن بدن باعث دفع گرمای اضافی و افزایش مقاومت پرنده به تنش گرمایی می شوند.
محمد ربانی
دوره 12، شماره 46 ، اسفند 1403، صفحه 55-64
چکیده
انسان به عنوان جزیی از جهان بزرگ آفرینش با مجموعه عظیمی از مخلوقات در ارتباط است و زندگی شایسته‌ی او در گرو تنظیم روابط مناسب باخویش، خالق هستی، همنوعان و سایر موجودات است.شتر یکی از موجودات زنده است که انسان ها در طول قرون و اعصار از همراهی با آن بهره ها برده اند.با توجه به تاثیر جهان بینی و بایدها و نبایدهای برخاسته از آن در کنش ...
بیشتر
انسان به عنوان جزیی از جهان بزرگ آفرینش با مجموعه عظیمی از مخلوقات در ارتباط است و زندگی شایسته‌ی او در گرو تنظیم روابط مناسب باخویش، خالق هستی، همنوعان و سایر موجودات است.شتر یکی از موجودات زنده است که انسان ها در طول قرون و اعصار از همراهی با آن بهره ها برده اند.با توجه به تاثیر جهان بینی و بایدها و نبایدهای برخاسته از آن در کنش ها و واکنش های انسان ،این مقاله در پی آنست که با الهام گرفتن از منابع اسلامی بویژه :قرآن کریم،احادیث منقول از پیشوایان معصوم علیهم السلام، کتب فقهی ،آثار اخلاقی و منابع ادبی اسلامی ایرانی ،در حد بضاعت نگارنده، به تبیین موضوع نحوه بهره مندی شایسته انسان از شتر بر اساس عناوین زیر بپردازد:۱– بینش توحیدی در نگرش به شتر: هدفداری جهان هستی وعبث نبودن آفرینش موجودات، شمول قوانین کلی جهان هستی بر جانوران، شتر آیت الهی، دعوت قرآن به مطالعه اندیشمندانه شتر و...۲– شتر، مسخر انسان : جوازتسخیر موجودات، رفع نیازهای غذایی، استفاده برای سواری، حمل بار، بهرهگیری روحی و روانی،استفاده نظامی، استفاده برای پوشش، الهام گیری علمی از طبیعت (بیونیک)، ارضای حس جمال و زینت طلبی انسان ، استفاده درمانی و.... ۳– اصول اساسی بهره مندی انسان ازشتر: حیوانات واسطه آزمون انسان ،نفی بی بندوباری در بهره گیری ازشتر، اصول اخلاقی در بهره گیری ازشتر، مقررات فقهی-حقوقی در مورد استفاده ازشتر۴– عرصه های نوین در بهره گیری ازشتر :بایدها ونبایدها۵-جمع بندیباتوجه به موارد بالا ،لازم است روابط انسان و حیوان براساس آموزه‌های اسلامی و تعالیم قرآنی تنظیم شود و علاوه بر آنکه مدنظر متصدیان امور و صاحبان حرفه های مرتبط قرار گیرد ،به عنوان بخشی از آموزش دانشجویان رشته‌های مربوطه قرار گیرد وبا اهتمام به رعایت آنها ثمرات بیشتری عاید جامعه گردد. انشاءالله
نادیا کمالی؛ احمد صادقی پور؛ رضا سیاه منصور
دوره 12، شماره 46 ، اسفند 1403، صفحه 65-74
چکیده
ایران به عنوان کشوری با اقلیم خشک و نیمه خشک، دارای گستره وسیعی از مناطق بیابانی و استپی است. این مناطق با ویژگی‌هایی همچون بارندگی کم، تبخیر زیاد، خاک‌های شور و پوشش گیاهی محدود مشخص می‌شوند. اصلاح و احیاء مراتع این مناطق با توجه به مساحت، پوشش گیاهی و عوامل تأثیرگذار بر آنها، برای مدیریت صحیح منابع طبیعی و برنامه‌ریزی جهت رسیدن ...
بیشتر
ایران به عنوان کشوری با اقلیم خشک و نیمه خشک، دارای گستره وسیعی از مناطق بیابانی و استپی است. این مناطق با ویژگی‌هایی همچون بارندگی کم، تبخیر زیاد، خاک‌های شور و پوشش گیاهی محدود مشخص می‌شوند. اصلاح و احیاء مراتع این مناطق با توجه به مساحت، پوشش گیاهی و عوامل تأثیرگذار بر آنها، برای مدیریت صحیح منابع طبیعی و برنامه‌ریزی جهت رسیدن توسعه پایدار بسیار حائز اهمیت است. پوشش گیاهی در این مناطق به شدت تحت تأثیر شرایط اقلیمی و خاک قرار دارد. فلور مناطق خشک و نیمه‌خشک، در پاسخ به شرایط اقلیمی سخت، سازگاری‌های فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی منحصربه‌فردی از جمله تحمل شوری، خشکی و دمای بالا را توسعه داده است. حضور ترکیبات ثانویه گیاهی، بافت‌های سخت و سازه‌های دفاعی نظیر خارها در این گیاهان، آنها را از نظر تغذیه‌ای برای بسیاری از دام‌های اهلی نامطلوب ساخته است. با این حال، شتر به عنوان یک گونه نشخوارکننده سازگار با محیط‌های خشک، توانایی هضم و استفاده از این گیاهان را به دلیل تطابق‌های فیزیولوژیکی و آناتومیکی خاص خود دارد. در پژوهش حاضر، با هدف احیاء و اصلاح مراتع تخریب شده در مناطق خشک و بیابانی کشور، پنج گونه گیاهی مقاوم به شوری و خشکی شامل Alhagi camelorum F.، Astragalus squarrosus Bunge، Salsola rigida Pall.، Seidlitzia rosmarinus Bunge ex Boiss.، Halocnemum strobilaceum subsp. cruciatum (Forssk.) Arrigoni مورد بررسی قرار گرفت. انتخاب این گونه‌ها بر اساس ترجیح غذایی شتر، پراکنش گسترده در مناطق هدف و توانایی بالای آنها در تحمل شرایط سخت محیطی بوده است.
)
