نوع مقاله : مقاله آموزشی ، پژوهشی

نویسندگان

• امیر ارسلان کمالی ¹
• محمدهادی صادقی ¹
• محمود دشتی زاده ¹
• عبدالمهدی کبیری فرد ¹
• سید ابو طالب صادقی ¹
• حسین خاج ²

¹ بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر، ایران

² موسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

در حال حاضر سالانه حدود 19000 تن بقایای خشک بوته هندوانه در استان بوشهر به‏دست می‏آید که پس از برداشت محصول، بدون استفاده باقی می‏ماند. این تحقیق، به‏منظور تعیین ترکیب شیمیایی و قابلیت‏هضم بقایای بوته هندوانه در استان بوشهر انجام شد. برای انجام این پژوهش، ابتدا شش شهرستان دارای کشت هندوانه مشخص شده و از 10 نقطه در هر شهرستان نمونه‏برداری و پس از مخلوط کردن، سه نمونه از آن برداشت شد و در مجموع، ترکیب شیمیایی 18 نمونه بقایای بوته هندوانه اندازه‏گیری شد. در ادامه، قابلیت‏هضم بقایای بوته هندوانه به‏روش جمع‏آوری کل مدفوع، با استفاده از چهار رأس بز نر اخته‏شده سیاه بومی استان طی سه دوره 10 روزه به‏دست آمد. نتایج نشان داد که میانگین میزان ماده خشک بقایای خشک بوته، پروتئین خام، فیبر نامحلول در شوینده خنثی، فیبر نامحلول در شوینده اسیدی، خاکستر خام، چربی خام، کلسیم و فسفر بقایای بوته هندوانه به‏ترتیب 41/94، 78/13، 6/26، 85/18، 55/22، 87/3، 07/4 و 16/0 درصد بود. میانگین قابلیت‏هضم ماده خشک، پروتئین خام، الیاف نامحلول در شوینده خنثی، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی، چربی خام و انرژی خام بقایای بوته هندوانه به‏ترتیب 18/49، 76/65، 8/35، 48/39، 28/37 و 98/53 درصد تعیین شد. انرژی قابل‏هضم و قابل‏متابولیسم بقایای بوته هندوانه 84/1 و 51/1 مگاکالری در کیلوگرم ماده خشک به‏دست آمد. به‏طور کلی نتایج نشان داد که از بقایای بوته هندوانه می‏توان به‏خوبی در جیره غذایی بزها استفاده کرد و در صورت نیاز، باید با استفاده از روش‏های مختلف عمل‏آوری، ارزش غذایی و در نتیجه مصرف آن را در جیره بهبود بخشید.

کلیدواژه‌ها

• بقایای بوته هندوانه
• ترکیب شیمیایی
• قابلیت‏هضم
• بز