نوع مقاله : مقاله آموزشی ، پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم دامی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر

2 کارشناسی ارشد علوم دامی، مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان مازندران

چکیده

این تحقیق به منظور تعیین ترکیبات شیمیایی و فراسنجه‌های تجزیه‌پذیری تفاله مرکبات شامل  ماده‌خشک، ماده‌آلی، پروتئین‌خام، دیواره ‌سلولی و دیواره سلولی منهای همی‌سلولز، خاکستر و کلسیم از چهار رأس گوسفند یک ساله فیستوله‌گذاری شده در شکمبه از توده نژادی زل با میانگین وزنی2 ± 38  کیلوگرم استفاده شد. دام‌های آزمایشی در طول مدت آزمایش در سطح نگهداری تغذیه شدند. از طرح آماری کامل تصادفی در این آزمایش استفاده شد. تجزیه‌پذیری به روش کیسه‌های نایلونی از طریق انکوباسیون شکمبه‌ای در هفت زمان مختلف برآورد گردید. مقایسه پتانسیل تجزیه‌پذیری، درصد تجزیه‌پذیری(a+b) و میزان تجزیه‌پذیری مؤثّر تفاله خشک پرتقال استحصالی از کارخانجات مختلف و انواع مرکبات استان با نرخ عبور 05/0 برای شاخص‌های  ماده خشک، ماده‌آلی، پروتئین‌خام، دیواره‌ی سلولی منهای همی‌سلولز (ADF)  و دیواره‌ی سلولی (NDF) از نظر آماری در سطح 05/0 معنی‌دار نبود. دامنه‌ی قابلیّت تجزیه پذیری مؤثّر تفاله‌ی مرکبات (پوست نارنگی،  نارنج، سانگین و غشای داخلی پرتقال یا پالپ) به ترتیب برای ماده‌ی خشک، ماده‌ی‌آلی، پروتئین، دیواره‌ی سلّولی منهای همی‌سلولز و دیواره‌ی سلولی در نرخ عبور 05/0 در ساعت بین 5/42 تا 8/48 ، 1/48 تا 6/52 ، 8/47 تا 6/51، 2/45 تا 1/50 و 4/27 تا 1/38 درصد به دست آمده است. دامنه‌ی قابلیّت تجزیه‌پذیری تفاله خشک پرتقال استحصالی از کارخانجات صنعتی (کترا، ترنج و سیسنگان) برای ماده‌ی خشک 1/76 تا 3/80، ماده‌ی آلی7/74 تا 4/78، پروتئین 73 تا 2/76، دیواره‌ی سلولی منهای همی‌سلولز 5/74  تا 9/76 و دیواره‌‌ی سلولی 3/71 تا 2/74 درصد محاسبه شده است.

1) اشکورقربانی، ح.، ک. جعفری خورشیدی و م.ع. جعفری. (1385). بررسی اثر روش‌های مختلف فرآوری شیمیایی بر میزان تجزیه‌پذیری دیواره سلولی کاه سویا، پایانامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاداسلامی‌واحد قائم‌شهر.   
2) آمارنامه کشاورزی محصولات باغی (دایمی)، (1385). مدیریت طرح و برنامه سازمان کشاورزی جهاد کشاورزی استان مازندران.)
3) بیات کوهسار، جواد.(1386). تعیین مولفه‌های تجزیه‌پذیری، خصوصیات فیزیکی و ترکیبات شیمیایی تفاله خشک مرکبات و اثر آن بر عملکرد گاوهای شیرده هلشتاین، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد.
4)جعفرزاده،، ع. ک. جعفری خورشیدی و م.ع. جعفری. (1385). بررسی اثر روش‌های مختلف فرآوری شیمیایی بر میزان تجزیه‌پذیری دیواره سلولی کاه برنج، پایانامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی‌واحد قائم شهر.   
5) فتوحی قزوینی، رضا. (1379). پرورش مرکبات در ایران. انتشارات دانشگاه گیلان .
6) فضائلی، ح. (1371). شناسایی وکاربرد تفاله و پس مانده‌های مرکبات در تغذیه دام استان گیلان، پژوهش سازندگی، سال چهارم، شماره: 14. ص  26  تا  31.
7) نصیری، علی. (1380). استفاده از تفاله مرکبات در جیره بره‌های نر پرواری زل . انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان مازندران. نشریه شماره 214.
8) Amerman,E.P. (1996). Addition of long hay and sodium bicarbonate to pelleted and meal lamb diet high in citrus pulp.J.Anim. Sci. 25:263 (Abstract).
9) Amerman,C.B., Henry, P.R., (1991). Citrus and vegetable products ruminant animals. In: Proceeding of the Alternative Feeds for Dairy and Beef Cattle Symposium, St. Louis, MO, USA, pp. 103-110
10) AOAC .(1990). Association of official analytical chemists. Agriculture chemists. Washington DC. 16th ed.
11) Ensminger. M.E., Oldfield, J.E., Heinemann, W.W., (1980). Feeds and Nutrition, 2nd ed. The Ensminger publishing company, Clovis, CA, USA.
12) Kale, P.N., Adsule, P.G., (1995). Citrus In: Salunkhe, D.K., S.S. (Eds.), Handbook of Fruit Science and Technology: Production. Composition, Storage, and Processing. Marcel Dekker, Inc., New York .NY.USA,pp. 39-65.
13)Martinez-Pascual,J.,Fernandez-Carmona, J., (1980a). Composition of citrus pulp. Anim. Feed Sci. Technol. 5,1-10.
14) Miron, J., Yosef, E., Ben- Ghedalia, D.,  (2001). Composition and invitro digestibility of monosaccharide constituents of selected by-product feeds. J. Agric. Food Chem. 49, 2322 – 2326.
15) National Research Council(NRC), (1988). Uutrient Requirement of Dairy Cattle, 6th rev. ed. National Academy Press, Washington, DC,USA.
16) National Research Council(NRC), (1982). Unitd States- Canadian Tables of feed Composition. 3rd rev. ed. National Academy Press, Washington, DC,USA. 
17) National Research Council(NRC), (2001). Uutrient Requirement of Dairy Cattle, 7th . rev. ed. National Academy Press, Washington, DC, USA