نوع مقاله : مقاله آموزشی ، پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری

چکیده

هدف از اجرای این تحقیق تعیین ترکیبات شیمیائی، مواد معدنی و قابلیت هضم به روش آزمایشگاهی کاه خللر در استان چهار محال و بختیاری طی سه سال متوالی از سه اقلیم استان سرد و خشک (شهرکرد)، سرد و مرطوب (کوهرنگ) و گرم و مرطوب (لرد­گان) بود. ترکیبات شیمیائی و قابلیت هضم آنها با روش های آزمایشگاهی تعیین گردید و کلیه داده های بدست آمده دسته بندی و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج این بررسی در مورد ترکیبات شیمیائی کاه خللر نشان داد که میانگین پروتئین خام، الیاف خام، خاکستروچربی خام به ترتیب 32/10، 1/29 ، 31/9 ، 38/1 درصد و انرژی خام 4007 کیلو­کالری در کیلو­گرم ماده خشک بود. از نظرغلظت دیواره سلولی، قابلیت هضم الیاف خام در محلول خنثی، قابلیت هضم الیاف خام در محلول اسیدی و قابلیت هضم لیگنین در محلول اسیدی به ترتیب 2/45 ، 9/29 و 09/7 درصد بود. میانگین قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی و ماده آلی در ماده خشک کاه خللر به ترتیب 8/59، 8/56 و 5/51 درصد بود. میانگین مقدار عناصر معدنی پر نیازشامل کلسیم، فسفر، منیزیم وپتاسیم به ترتیب 27/1، 2/0، 25/0 و 39/1 درصد بود ومواد معدنی کم نیاز در کاه خللر شامل آهن ، منگنز، مس و روی به ترتیب 6/235، 3/36، 97/6 و 6/18 میلی گرم در کیلو گرم بود. نتایج آنالیز شده این تحقیق نشان داد که میزان ترکیبات شیمیائی و قابلیت هضم کاه خللر تحت تاثیر اقلیم و سال نمونه برداری متغیربود. به طور کلی اغلب ترکیبات شیمیائی کاه خللرخصوصا مقدار پروتئین آن تأمین کننده نیاز دامها جهت نگهداری در فصل زمستان می باشد ولی از نظرفسفربا فقر نسبی روبرواست، میزان قابل توجهی همی سلولز و سلولز دارد و مقدار لیگنین آن نسبتا کم است وهمچنین قابلیت هضم ماده آلی آن بالامی باشد.

1-   ابن عباس، ع و ف. قیصریانی. 1380. شناسایی و تعیین ارزش غذایی منابع خوراک دام و طیور استان کردستان،گزارش نهایی. دفتر. طرح و برنامه ریزی و هماهنگی امور پژوهشی.
2-      پاسندی، م. 1380. شناسایی بقایای زراعی مورد استفاده دام در استان گلستان. سومین سمینار پژوهشی تغذیه دام و طیور کشور. مؤسسه تحقیقات کشور. کرج. ص 199.
3-      تیمور نژاد، ن. ، م. زاهدی وفایی. نیکخواه و ح. فضائلی. 1380. تعیین ارزش غذایی و قابلیت هضم (in-vitro) پس مانده های میوه و سبریجات میادین تره بار ذر نشخوارکنندگان. سومین سمینار پژوهش تغذیه دام و طیور کشور. مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور. کرج. ص 54-45.
4-      جعفری، 104. 1380. بررسی امکان استفاده از طیف سنج مادون قرمز نزدیک (NIR) برای تخمین قابلیت هضم در گراسهای علوفه ای. سومین سمینار پژوهشی تغذیه دام و طیور کشور. مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور. کرج ص 63-55.
5-      زرگری، ع. 1370. گیاهان داروئی. جلد دوم. انتشارات دانشگاه تهران. چاپ پنجم. ص 942.
6-      فضائلی، ح. 1371. تعیین ترکیبات شیمیایی و انرژی خام منابع خوراک دام استان گیلان. دانشکده دامپروری دانشگاه تربیت مدرس. پایان نامه کارشناسی ارشد.
7-      کوچکی، ع و م. بنایان اول. 1375. زراعت حبوبات. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
8-      مجنون حسینی. ن. 1372. حبوبات در ایران. انتشارات جهاد دانشگاهی تهران. ص 240.
9-      دریایی،ف وم .آقاعلیخانی، 1384. مطالعه خصوصیات اگرواکولوژیک 15 اکوتیپ خللر درغرب تهران. هفتمین کنگره گیاهان علوفه ای. ص 289.
10-  طباطبایی، م. م.، ح. علی عربی، ف. کفیل زاده. ون. کیانی. 1378. تعیین ارزش غذایی ماشک و گاودانه به روش invitro. دومین سمینار پژوهشی تغذیه دام و طیور. مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور. کرج. ص 202-197.
 
11-  Abd El Moneim, A., Van Dorrestein, B., Baum, M., Ryan, J., Bejiga, G., 2001. Role of ICARDA in improving the nutritional quality and yield potential of grass pea (Lathyrus sativus L.), for subsistence farmers in dry areas. Lathyrus Lathyrism Newsletter 2 (2), 55–58.
12-  AOAC. (1990). Official methods of analysis. Association of official analytical chemists. Washington, D.C.
13-  Barrow, M.V., Simpson, C.F., Miller, E.J., 1974. Lathyrism: a review. Quart. Rev. Biol. 49, 101–128.
14-  Chavan, U.D., Shahidi, F., Bal, A.K., Mckenzie, D.B., 1999. Physicochemical properties and nutrient composition of beach pea (Lathyrus maritimus L.). Food Chem. 66, 43–50.
15-  Dhiman, T.R., Sharma, V.K., Narang, M.P., 1983. Evaluation of Khesari dhal (Lathyrus sativus) in calf starter. Agric. Wastes 8, 1–8.
16-  Duke, J.A., 1981. Handbook of Legumes of World Economic Importance. Plenum Press, New York, pp. 199–265.
17-  Enneking D. (2011). The nutritive value of grass pea (Lathyrus Sativus) and allied species, their toxicity to animals and the role of malnutrition in neurolathyrism. Food Chem Toxicol 49: 694-709.
18-  Foster, J.G., 1990. Flatpea (Lathyrus sylvestris L.): a new forage species? A comprehensive review. Adv. Agron. 43, 241–313.
19-  Hanbury, C.D., White, C.L., Mullan, B.P., Siddique, K.H.M., 2000. A review of the potential of Lathyrus sativus L. and L. cicera L. grain for use as animal feed. Anim. Feed Sci. Technol. 87, 1–27.
20-  Howett Furman. N. (ed.), (1962). Standard methods of chemical Analysis, 6th Edition, Vol: 1, P. 329.
21-  Infascelli, F., Di Lella, T., Piccolo, V., 1995. Dry matter, organic matter and crude protein degradability of high protein feeds in buffaloes and sheep. Zootec. Nutr. Anim. 21 (Suppl.), 89–94.
22-  Jackson, M.T., Yunus, A.G., 1984. Variation in the grass pea (Lathyrus Sativus L.) and wild species. Euphytica 33, 549–559.
23-  Kafilzadeh, F., and Maleki, E. (2011) Chemical composition, in vitro digestibility and gas production of straws from different varieties and accessions of chickpea. Journal of Animal Physiology and Animal Nutrition. 96, 111–118.
24-  Lisiewska Z, Korus A, Kmiecik W (2003) Changes in chemical composition during development of grass pea (Lathyrus Sativus L.) seeds. Die Nahrung 47: 391-396.
25-  Lopez, S., Davies, D. R., Giraldez, F. G., Dhanoa, M. S., Dijkstra, J., and France, J. (2005) Assessment of nutritive value of cereal and legume straws based on chemical composition and in vitro digestibility. Journal of the Science of Food and Agriculture. 85:1550–1557.
26-  Piergiovanni A. R, Lupo F, Zaccardelli, M. (2011) Environmental effect on yield, composition and technological seed traits of some Italian ecotypes of grass pea (Lathyrus Sativus L.). J. Sci Food Agric. 91 (1): 122-129.
27-  SAS users Guide: Statistics, Version 6. 1998. SAS. Inst. Inc., carry, NC.
28-  Tilley, J.M.A. and R.A. Terry. 1963. A two- Stage technique for the in vitro digestion of foruge crops. J.BR. grass1. Soc. 18: l01.
29-  Karada, Y., ptas, S., and Yavuz, M., (2004) Agronomic potential of grass pea (Lathyrus Sativus L.) under rain fed condition in semi-arid regions of Turkey. Asian journal of plant Sciences 3(2):151-155.