نوع مقاله : مقاله آموزشی ، پژوهشی

نویسندگان

• نوید قوی پنجه ¹
• محمد حسن فتحی نسری ²

¹ دانشجوی دوره دکتری تغذیه دام، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

² استاد، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

چکیده

استفاده از منابع خوراک بومی پتانسیل خوبی برای بهبود پرورش دام در کشورهای در حال توسعه دارد. هدف از انجام این تحقیق تعیین ارزش غذایی بخش‌های مختلف گیاه زرشک در تغذیه نشخوارکنندگان بود. نمونه‌های ضایعات حاصل از برداشت محصول زرشک، به صورت دستی تهیه و در معرض آفتاب خشک شد. تیمارهای آزمایشی شامل: (1) یونجه خشک، (2) شاخه زرشک، (3) برگ قبل از برداشت میوه، (4) برگ پس از برداشت میوه و (5) مخلوط شاخه و برگ بود. ترکیب شیمیایی و ترکیبات فنلی نمونه‌های مورد استفاده در آزمایش پس از آسیاب شدن، طبق روش‌های استاندارد آزمایشگاهی تعیین شد.گوارش‌پذیری شکمبه‌ای ماده خشک نمونه‌های مختلف نیز با استفاده از دو رأس گاو دارای فیستولای شکمبه‌ای و انکوباسیون آن‌ها در زمان‌های صفر، 2، 4، 8، 12، 16، 24، 48، 72 و 96 ساعت در شکمبه تعیین گردید. همچنین با استفاده از روش هضم توأم درون کیسه‌ای و سه مرحله‌ای آنزیمی، گوارش‌پذیری پس از شکمبه‌ای و کل دستگاه گوارشی ماده خشک نمونه‌ها تعیین شد. نتایج نشان داد در بین ضایعات برداشت زرشک، بالاترین میزان پروتئین (98/9%) و ماده آلی (48/90%) و کمترین میزان ترکیبات فنلی (36/6%) و تانن (38/2%)، در برگ زرشک مشاهده شد. همچنین گوارش‌پذیری شکمبه‌ای برگ زرشک و یونجه خشک به ترتیب 46/65 و 49/50 درصد بود که با یکدیگر اختلاف معنی‌دار داشت (05/0>P). بنابراین با توجه به ارزش غذایی مطلوب، ترکیبات ضد مغذی پایین و گوارش‌پذیری شکمبه‌ای بالاتر برگ زرشک از یونجه خشک، می‌توان از آن در جیره غذایی دام‌ها به عنوان منبع علوفه‌ای بومی با هزینه کمتر استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

• زرشک
• شبیه‌ساز هضم دیزی
• فرآورده فرعی کشاورزی
• گوارش‌پذیری