نوع مقاله : مقاله آموزشی ، پژوهشی

نویسندگان

• رمضانعلی عزیزی ¹
• آزاده میر شمس الهی ¹
• ابوالحسن صادقی‌پناه ²

¹ عضوهیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

² عضوهیئت علمی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور

چکیده

اینمطالعه،بهمنظوربررسیوارزیابیصفاتتولید‌مثلی گله‌های گوسفندعشایریاستانمرکزی انجامگردید. این پژوهشبهروشمیدانیوبااستفادهازپرسشنامه‌هایاستانداردبا روشتوزیعطبقه‌ایتصادفیبرروی 61 گلهانجامشد. در این بررسی، اطلاعات مربوط به عوامل مدیریتی و تغذیه ای موثر بر تولید‌مثل مانند: استفاده از تغذیه فلاشینگ پیش از جفت گیری، تغذیه تکمیلی در دوماه آخر آبستنی، مدت زمان حضور قوچ در گله، زمان بندی جفت‌گیری‌ها، انجام واکسیناسیون، منابع خوراکی در دسترس(مرتع، پس چر مزارع و خوراک دستی)، هورمون تراپی، تغذیه با جایگزین شیر، نحوه کوچ، اندازه گله، نوع سکونت گاه،سطح سواد و آموزش، نژاد، ترکیب گله، تعداد دام در زمان جفت­گیری، تعداد دام ماده زایش­کرده، تعداد بره متولد شده، تیپ تولد، تعداد بره از شیرگرفته شده و تلفات بره با مراجعه به گله‌داران اخذ و در پرسشنامه‌های مربوطه ثبت گردیدند. پارامترهای نسبت قوچ به میش در هنگام جفت‌گیری، درصد زایش، درصد زادآوری، درصد بره زایی و درصد بهره وری گله با استفاده از معادلات تعیین گردیدند. داده هاپساز جمع‌آوری،قالب بندیوویرایش،توسطنرم‌افزار SPSS تحتویندوزتجزیهوتحلیلآماریشدند. نتایجاین پژوهش نشان دادند کهشغل اصلی 7/96 درصد مصاحبه ‌شوندگان دامداری بود. بیش از57 درصد آن ها بی‌سواد بودند. میانگین وسعت مرتع دراختیار هرکدام از گله داران حدود 214 ± 2557 هکتار و میانگین اندازه گله 32 ± 366 راس بود. بیش از 97 درصد گله داران سکونت گاه ثابت داشتند. بیش از82 درصدگوسفندان موجود درگله های مورد مطالعه، بومی بودند. نحوه کوچ عمده گله داران به صورت پیاده بود. ترکیب گله بهترتیب شامل68 درصد میش، 26 درصدشیشکماده، 4 درصدشیشکنر و 3 درصدقوچ بود. بیش از85 درصد از زایش ها در فصل زمستان انجام می‌شد. بیش از 69 درصد گله داران بره های خود را در سن 4 ماهگی از شیرمی‌گرفتند. 62 درصد گله داران در سن 6 الی 7 ماهگی بره ها را از گله جدا می‌کردند. بیشترین تعداد تلفات مربوط به تلفات بره قبل از شیرگیری بود (41درصد). حداکثر سن نگهداری میش در گله 1/0 ± 3/5 بود. در بیش از 85 درصد از گله ها، شیردوشی انجام نمی شد. اکثر گله‌داران تغذیه فلاشینگ را انجام نمی‌دادند(7/60 درصد). بیش از نیمی از گله داران تغذیه تکمیلی در دو ماه آخرآبستنی را انجام می دادند(1/54 درصد). عملیات واکسیناسیون در تمام گله ها انجام می‌شد. مدتاستفادهازمرتع، پس چر مزارعوتغذیهدستی در سال به ترتیب 6 ،3 و3ماه بود. از هورمون تراپی و جایگزین‌شیر در هیچکدام از گله ها استفاده نمی شد.کیلوگرم بره متولدشده وکیلوگرم بره ازشیرگرفته شده به ازای هرمیش به ترتیب9/2 و 7/19 کیلوگرم بود. میانگین و انحراف معیار صفات تولیدمثلی نسبت‌ قوچ به میش، نرخ زایش، نرخ زادآوری، نرخ بره‌زایی، تعداد بره ازشیرگرفته شده، نرخ بره‌گیری و نرخ تلفات بره به ترتیب2/1 ± 9/8 ،1/2 ±5/80 ، 9/0 ±11/104، 1/2± 84 ، 6/20 ± 174 ،6/2 ± 68 و 1/2 ± 3/19 بودند.

کلیدواژه‌ها

• شاخص‌های تولید مثلی
• گوسفندان عشایری
• استان مرکزی

موضوعات

• نشخوارکنندگان